Met nog nauwelijks Azië reiservaring is Vietnam het eerste Aziatische land waarin we een rondreis door hebben gemaakt. We reisden van 3 januari t/m 22 januari 2024 van Ho Chi Minh in
noordelijke richting naar Hanoi waar onze rondreis van drie weken door Vietnam eindigde. Het werd een grote cultuurschok, maar het was een onvergetelijke ervaring waarin we onwijs genoten hebben
van de boeddhistische tempels, de gastvrijheid, schilderachtige landschappen, grotten, Halong Bay en het levendige straatleven in Vietnam.
Deze reis door Vietnam maakte onderdeel uit van onze half jaar durende wereldreis (oktober 2023 t/m maart 2024). We vonden dat deze epische reis pas een echte wereldreis zou worden als we
meerdere continenten zouden bezoeken. Dat betekende ook dat we ons voor het eerst moesten aanpassen aan een Aziatische cultuur, want tot deze wereldreis bestond onze reiservaring
voornamelijk uit reizen door westerse landen. Mede door de enorme gastvrijheid en boeiende uiteenlopende bestemmingen lukte dit uitstekend. Het eten, het drukke stadsverkeer en andere Vietnamese
gewoontes hebben we succesvol omarmd. Uiteraard vergt dit soms een aanpassing, maar we hebben ontdekt dat we het juist heel leuk en interessant vinden om in contact te komen met totaal andere
culturen.
Door de geografie is het relatief makkelijk om een reisroute door Vietnam te maken, het is een smal uitgestrekt land waardoor je in een soort rechte lijn door het land kunt reizen. De voornaamste afweging die je moet maken is of je van noord naar zuid reist of andersom. Wij reisden vanuit zuid naar noord, wat als voordeel heeft dat je de beste (natuur)bestemmingen voor het laatst bewaart. Ook startten we met de meest intense bestemming, omdat Ho Chi Minh-stad met afstand het drukst en warmst is. Hierdoor is wel de cultuurschok extra groot, maar dan ben je er wel doorheen. Zoals je op de kaart kunt zien hebben we negen bestemmingen in Vietnam bezocht, die netjes verdeeld zijn over het land. Zo bezochten we in Zuid- Midden- en Noord-Vietnam steeds drie bestemmingen. Ook de reistijd was evenredig verdeeld over deze drie uiteenlopende regio's.
Hieronder vind je op alfabetische volgorde de negen bestemmingen die we bezocht hebben tijdens onze 3-weken durende reis door Vietnam.
In Ho Chi Minh-stad overwonnen we onze cultuurschok, maakten we kennis met de scootergekte en bezochten we tijdens een dagtrip de Vietcong tunnels van Cu Chi. In de hoogvlakte van Dalat genoten we van schitterende pagodes en het Dalat Crazy House. De reis vervolgden we in Nha Trang, de Russische badplaats die we achteraf gezien beter konden overslaan. Vanuit hier namen we de nachttrein naar Hoi An waarmee we de oversteek maakten van Zuid- naar Midden-Vietnam. In Hoi An waren we beter op onze plek, want deze toeristische bestemming is met al haar verlichting en lampionnen in de historische binnenstad een geweldige plek met een unieke levendige sfeer.
Vanuit Hoi An reisden we zelf met de scooter via de beroemde Hai Van Pass naar Hué, waar we de voormalige keizerlijke citadel bezochten. Phong Nha was de laatste bestemming van Midden-Vietnam, hier hebben we de mooiste en meest indrukwekkende grotten uit ons leven gezien. Wederom reisden we met de nachttrein verder, dit keer naar Ninh Binh in Noord-Vietnam. Vanaf een uitzichtpunt en tijdens een boottocht bewonderden we het unieke karstlandschap, met grillige rotsformaties die oprijzen uit rijstvelden en langs kronkelende rivieren.
We hebben er al een fantastische reis op zitten wanneer het hoogtepunt eigenlijk nog moet komen: een nachtelijke 5-sterren cruise door het paradijselijke Halong Bay. Deze schilderachtige baai betovert met duizenden kalkstenen rotseilanden die opdoemen uit het smaragdgroene water.
Onze onvergetelijke reis door Vietnam kwam na drie weken ten einde in Hanoi, de statige hoofdstad van het land waar we ons vergaapten aan de
bizarre Hanoi Train Street en het Mausoleum van Ho Chi Minh.
Vietnam is van noord tot zuid gezien een lang en smal land met uiteenlopende landschappen. Ook zijn er culturele verschillen op te merken, al zijn deze niet overdreven groot. Over het algemeen worden de Noord-Vietnamezen als iets afstandelijker gezien. Voordeel is wel dat de straat- en marktverkopers minder opdringerig zijn dan in Zuid-Vietnam waar de inwoners gemiddeld genomen wat directer en commerciëler zijn. Zuid-Vietnam is economisch het meest dynamisch, met Ho Chi Minh-stad als financieel en commercieel hart. Noord-Vietnam is meer politiek en administratief georiënteerd, met Hanoi als machtscentrum. Centraal-Vietnam blijft relatief arm en kwetsbaar, mede door natuurrampen zoals tyfoons, maar groeit snel door toerisme.
De natuur in Noord-Vietnam is spectaculair, denk aan de rijstvelden in Sapa, de schitterende Halong Bay, de karstlandschap in Ninh Binh en de grotten in Phong Nha. In het zuiden van Vietnam zijn de steden en de badplaatsen onder toeristen meer in trek zijn. Centraal-Vietnam vormt hierin letterlijk als figuurlijk een middelpunt en heeft als overgangsgebied kenmerken van zowel Noord- als Zuid-Vietnam. Verder vind je in heel Vietnam veel boeddhistische tempels en pagodes terug.
In de winter (november t/m februari) kan het in Noord-Vietnam best fris worden, vooral in de bergen zoals bij Sapa. In de zomer is het warm en vochtig. Midden-Vietnam is het grootste deel van het jaar warm, maar van september tot december regent het hier vaak flink, vooral rond Hoi An en Hue. Zuid-Vietnam is het hele jaar door warm en tropisch. Van november tot april is het droog, van mei tot oktober valt er veel regen, vaak in korte, heftige buien. Temperaturen zijn in Zuid-Vietnam het hele jaar door hoog (rond de 30°C).
Je kunt een reis van drie weken door Vietnam goed opdelen in drie delen: noord, midden en zuid. Elke regio heeft zo haar eigen unieke kenmerken. Tussen bestemmingen reisden wij met de bus of trein. Waarvan de grootste onderlinge afstanden werden afgelegd tijdens nachtritten. Goed slapen doe je niet, toch was dit in de trein wel een stuk fijner doordat je geen scherpe bochten maakt en geen last hebt van getoeter. Onszelf verplaatsen op de bestemmingen deden we vooral door het huren van een scooter bij de accommodatie. Vietnam is een scooterland dus de kans is groot dat -waar je ook verblijft- het mogelijk is om een scooter te huren. Daarnaast maakten we ook regelmatig gebruik van Grab, voornamelijk om ons met bagage te verplaatsen tussen het trein- of busstation of luchthaven naar de accommodatie. Grab is de Aziatische Uber: zowel voor taxi’s (kunnen ook scooterrijders zijn) als bezorgdienst van eten is het erg populair. Het is dan ook aan te raden om voorafgaand aan je reis door Vietnam de Grab app te downloaden.
Van Hoi An naar Hué reisden we met de scooter zodat we de iconische en schitterende Hai Van Pass zelf konden rijden. De bagage hadden we op de taxi gezet naar onze volgende accommodatie zodat we die niet hoefden mee te nemen. In Hué fietsten we naar verschillende bezienswaardigheden is de stad.
Vietnam heeft in de loop der geschiedenis veel overheersers gekend. China bezette Vietnam in verschillende periodes, waarvan de eerste en langste van 111 v.Chr. tot 938 n.Chr. (meer dan 1000 jaar). Daarna volgden nog enkele kortere bezettingen. Van circa 1887 tot 1954 vormde Vietnam, samen met Laos en Cambodja, de Franse kolonie: Frans-Indochina.
Japan bezette Indochina vanaf 1940 tot 1945, maar de Fransen bleven aanvankelijk in een beperkte bestuursrol actief onder Japanse goedkeuring tot Japan in 1945 de macht volledig overnam. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog riep Ho Chi Minh de onafhankelijkheid van Vietnam uit, tot onvrede van Frankrijk die hun oude kolonie weer wilde bezetten.
Een bloedige onafhankelijkheidsoorlog (Eerste Indochinese Oorlog 1946–1954) volgde met als resultaat dat de Fransen vertrokken en onder druk van de internationale gemeenschap werd het land opgesplitst in Noord- en Zuid-Vietnam. Noord-Vietnam werd communistisch en stond onder invloed van de Sovjet-Unie en China terwijl Zuid-Vietnam autoritair kapitalistisch was en werd gesteund door de USA. Dit zorgde voor spanningen en een deel van de Vietnamezen streefden naar eenheid onder de communistische vlag waardoor er oorlog kwam tussen Noord-Vietnam (onder leiding van Ho Chi Minh) en de guerrillabeweging Vietcong enerzijds en Zuid-Vietnam en USA anderzijds. De verwoestingen en verschrikkingen uit de Vietnamoorlog zijn bekend.
In 1973 besloot Amerika zich terug te trekken waarna Zuid-Vietnam al snel viel en het toenmalige Saigon (nu Ho Chi Minh-stad) werd in 1975 onder de voet werd gelopen. Sinds dit moment is het verenigd onder communistisch regime.
Zo kent Vietnam een veelbewogen en gewelddadige geschiedenis waarin het veel overheersers of bezetters heeft gehad (China, Frankrijk, Japan en in bepaalde mate USA). Dit zie je terug aan de architectuur (kerken, pagodes en communistisch grote, grijze betonnen gebouwen), verschillende religies (boeddhistisch en katholiek), het eten (met Franse invloeden zoals jam, banh mi broodje), de taal (latijns schrift) en de politiek (één communistische partij zoals in China). Dit maakt het een divers land met veel interessante tegenstellingen.
Vietnam is dus een land met een sterk karakter, want ondanks al die overheersers (zelfs de Mongolen hebben het geprobeerd) wisten de Vietnamezen de bezetters altijd weer vroeg of laat het land uit te werken (citaat van een Vietnamese tourgids: “….Because we have strong elbows..”). Kortom, een volk met een sterke wil die dus niet te onderschatten is.
De Vietnamoorlog is nog maar iets meer dan een halve eeuw geleden afgelopen en hoewel het land vooral economisch en op welvaartsgebied een sterke ontwikkeling doormaakte, zijn er nog veel sporen van de verwoestende Vietnamoorlog (Vietnamezen noemen het logischerwijs ‘’de Amerikaanse oorlog’’) op te merken tijdens een reis door Vietnam. Vooral in Zuid- en Midden-Vietnam is het hardst gevochten. De VS wierp meer bommen op Vietnam en buurlanden dan in de hele Tweede Wereldoorlog wereldwijd.
In zuidelijk Vietnam kun je stukken van de beruchte tunnels bekijken waarin Vietcong strijders zich verschansten en wapens en materiaal smokkelden. Zo hebben wij de Cu Chi tunnels bezocht tijdens een dagexcursie vanuit Ho Chi Minh-stad. We leerden veel over de rol die deze tunnels speelden tijdens de Vietnamoorlog en hoe deze werden gebruikt. Tessa heeft zelfs een aantal nauwe tunnels betreden.
Andere plekken die we bezocht hebben die herinnerde aan de Vietnamoorlog waren:
Ondanks dat wij bepaald niet de makkelijkste eters zijn en ook geen ervaring hadden met rondreizen door Aziatische landen, hebben wij prima gegeten in Vietnam. Het scheelt dat het eten niet zo pittig is als in bijvoorbeeld Thailand. We houden niet van koriander en dat doen Vietnamezen wel in veel gerechten, waaronder de noedelsoep Pho. We hebben afwisselend noedelssoep, rijstgerechten en bami gegeten. Vaak gecombineerd met kip, groenten of gefrituurde loempia’s. Daarnaast vind je in de grote steden of toeristische plaatsjes ook veel internationale keukens dus als je dit wilt variëren met traditioneel Vietnamees eten dan lukt dit je zeker.
Wij zijn geen foodies en hebben ons daarom ook niet durven wagen aan het befaamde en ook beruchte Vietnamese streetfood. En desondanks is het niet gelukt om voedselvergiftiging te ontlopen, want hier werd Max in Hanoi op het einde van onze reis toch nog hard door geveld.
Vietnam kent een zeer traditionele levensstijl die zich veelal kenmerkt door hun verscheidenheid aan ceremonies. In het Woman Museum in Hanoi leerden we dat er o.a. ceremonies zijn voor een huwelijksaanzoek, verloving, de bruiloft, verjaardagen, Luna New Year, overlijden en jubilea van overleden voorouders. Zelf waren we in Hanoi bij de Van Mieu tempel getuige van een uitgebreide ceremonie van afgestudeerden. Deze ceremonies vinden plaats in traditionele kleding en gaan gepaard met zang en dans. Een van de tradities -of beter gezegd gewoontes- is dat op veel plekken het verplicht is om je schoenen uit te doen, bijvoorbeeld in homestays of bussen. Vietnamezen hechten veel waarde aan hygiëne, wat op zich een contrast vormt met het streetfood wat zo ingeburgerd is.
Wij hebben Vietnam leren kennen als een zeer toeristvriendelijk land waarvan de inwoners aardig en behulpzaam zijn. Zowel de mensen die werken in de toerismesector, horeca of gewoon omstanders, die helpen je hartelijk en vaak ook ongevraagd. Denk aan een omstander die ons helpt met het op slot doen van onze gehuurde scooter of iemand van een andere tafel in een restaurant die ons ziet oefenen met stokjes en die het ons helemaal ging leren. Men vindt het leuk dat je hun land bezoekt en stralen dankbaarheid uit
De scooter is het vervoersmiddel nummer 1 in Vietnam. Je ziet ongeveer één auto rijden op twintig scooters. Het lijkt alsof er geen regels zijn in het verkeer, want de scooters vormen één grote
chaos in het verkeer. Overal wordt getoeterd en scooters passeren je van alle kanten. Het toeteren heeft hier echter wel een andere betekenis, omdat het meer preventief is om te laten horen waar
je rijdt. Het was in het begin best spannend om zelf met een scooter deel te nemen aan dit chaotische verkeer, maar het ging eigenlijk opvallend makkelijk. Gewoon meegaan met de gekte, wat gas
minderen wanneer nodig en vooral lekker meetoeteren. Ondanks de hectiek hebben we nauwelijks ongelukken zien gebeuren.
Wel moet je constant scherp zijn en hebben we vol bewondering toegezien wat mensen allemaal meekrijgen op hun scooter (hele gezinnen, kunstwerken, bankstellen etc.). Het oversteken kan ook een uitdaging vormen, omdat zebrapaden in Vietnam niet dezelfde betekenis hebben als in Nederland. Het advies is om rustig te schuifelen wanneer het groen of relatief rustig is en dan rijden de scooters vanzelf langzaam om je heen. Toch kan dit in het begin wel schrikken zijn wanneer je tientallen scooters op je af ziet komen op een oversteekplaats.
Vietnam heeft de afgelopen decennia een indrukwekkende economische ontwikkeling doorgemaakt. In nog geen 30 jaar tijd is het land opgeklommen van één van de armste landen ter wereld naar een land met een gemiddeld inkomen, het staat qua welvaart inmiddels boven landen als Oekraïne, en het bruto binnenlands product ligt net onder dat van Indonesië en Thailand, maar groeit veel sneller. Deze groei begon eind jaren ’80, toen Vietnam zich langzaam begon open te stellen voor de vrije markt en kapitalistischer werd. Sindsdien is er sprake van een explosieve economische ontwikkeling, vooral in de steden. De Vietnamese overheid heeft grote ambities om uit te groeien tot een hoogwaardige kenniseconomie, vergelijkbaar met landen als Singapore en Zuid-Korea.
Toch heeft die snelle groei ook een keerzijde. Waar vroeger vrijwel iedereen arm was, zie je nu een groeiende kloof tussen arm en rijk. Vooral tussen generaties is dit goed zichtbaar: oudere Vietnamezen werken vaak nog op het platteland of in de rijstvelden, terwijl hun kinderen of kleinkinderen nu in steden werken, Engels spreken en al op jonge leeftijd een veelvoud verdienen.
Tijdens een reis door Vietnam valt dit verschil op. In de bruisende steden zie je moderne cafés, tech-startups en goed opgeleide jongeren, terwijl het platteland vaak nog leeft in veel eenvoudigere omstandigheden. Deze tegenstelling maakt Vietnam niet alleen interessant, maar ook leerzaam om te bezoeken.
Hoewel Vietnam zich economisch steeds meer opent en in de steden modern oogt, is het land nog altijd officieel sterk communistisch. Dat merk je als reiziger vooral aan het overdadig wapperen met de eigen vlag in combinatie met de rode communistische vlaggen met gele sterren, hamers en sikkels. Ook zie je in elk overheidsgebouw en in het straatbeeld overal portretten van de revolutionaire leider Ho Chi Minh en propagandaposters met leuzen over eenheid en vooruitgang. In Hanoi bezochten we van de buitenkant het mausoleum van Ho Chi Minh. Hier zagen we logischerwijs de meeste propaganda terug.
Hoewel het westerse toerisme naar Vietnam de laatste jaren flink toeneemt, ben je als lange westerling (zeker met blond haar en blauwe ogen) nog steeds op sommige plekken een opvallende verschijning. Mensen die naar je staren, je nakijken en het is ook mogelijk dat sommige inwoners met je op de foto willen. Wij hebben dit het sterkst meegemaakt op busstations waar relatief weinig westerse toeristen waren.
In grote delen van Zuidoost-Azië wordt de Lunarkalender gebruikt voor culturele doeleinden, vooral om traditionele feestdagen te vieren. De Lunarkalender in Vietnam en China is gebaseerd op de maancyclus in plaats van de zonnekalender zoals wij die in het Westen gebruiken. Hierdoor valt het Lunar New Year (ook wel Tết in Vietnam en Chinees Nieuwjaar in China genoemd) elk jaar op een andere datum, meestal tussen eind januari en half februari. Elk jaar staat in het teken van een dier uit de Chinese dierenriem (bijv. draak, konijn, tijger). Tết is hét nationale feest en duurt vaak een week of langer. Het markeert een nieuw begin, met veel rituelen, eten en familiebezoek.
Grote steden als Hanoi en Ho Chi Minh-stad organiseren parades, dansshows (zoals drakendansen) en vuurwerkshows. Straten zijn kleurrijk versierd met rode lantaarns, bloemen en gelukssymbolen. Op markten kun je typische Lunar nieuwjaar eten en decoraties kopen. Let wel op: veel winkels en restaurants zijn gesloten tijdens de eerste dagen van het feest. Reizen kan drukker en duurder zijn vanwege binnenlands familiebezoek. Wij waren in 2024 t/m 22 januari in Vietnam toen het Tet feest begin februari viel, wij hebben dus een deel van de voorbereidingen van de feestelijkheden meegekregen. Dat nieuwe Lunar jaar stond in het teken van de draak, dus wij zagen op veel plekken alvast drakenversieringen in het straatbeeld.
Tijdens onze reis zagen wij veel jonge vrouwen fotoshoots doen in traditionele kleding. Dit had alles te maken met Tết, want rond deze feestperiode dragen veel vrouwen de kleurrijke áo dài (traditionele Vietnamese jurk) voor familiebezoek of als eerbetoon aan hun cultuur. Deze foto's worden dan gebruikt voor social media, eigen kalenders of voor in de verzamel foto-albums.